درباره قرقاول و نژادهای آن

اهداف تحقیقات در ایران عمده اهداف پرورش قرقاول در ایران ایجاد پرورشگاه های مناسب و مزارع مادر برای تولید تخم های نطفه دار ، رهاسازی تعدادی از این پرنده در مکان هایی که نسل این پرنده در حال انقراض است ، حفظ ذخایر ژنتیکی کشور ، جذب توریست و شکار چیان به مناطق دیدنی و بکر کشور ، تهیه قرقاول برای باغ وحش ها به منظور بازدید عموم و تولید گوشت آن به صورت کاملاً فراگیر جهت عرضه در رستوران ها و فروشگاه های مواد پروتئینی می باشد . استفاده و بهره گیری از پرنده جهت باشگاه های شکار پرنده و تیر اندازی ، شکار با سگ های تعلیمی و پرندگان شکاری و هم چنین سایر فعالیت های دیگر از دیگر اهداف پرورش قرقاول است . تاریخچه پرورش جانورشناسان معتقدند که زیست گاه اولیه قرقاول مشرق زمین ومخصوصاً قفقاز وسواحل دریای خزر است و این موضوع از قدیم مورد تأیید دانشمندان بوده است به طوری که شاردن معروف در جلد دوم سفرنامه خود می نویسد: « آن چه که در دهانه رودخانه ایونی در مجاورت دریای سیاه کاملاً مطابق نوشته*های مورخین باستان یافتم، قرقاول*های شکیل وعظیم آن است که از حیث لطافت در سرتاسر آفاق بی نظیر است و به نظر من چنان پرندگانی با چنین گوشت مطبوع و ذائقه نواز در هیچ جای جهان پیدا نمی شود … » . صرف نظر از نوشته شاردن توجه به نام Faisan نشان می دهد که از کلمه Phase فاز مشتق شده که نام رودخانه ای است که از کوه*های قفقاز سرچشمه می گیرد و امروزه به نام محلی فاکزFachs نامیده می*شود و در گرجستان امروزی جاری است که در قدیم به آن کلشید می گفته اند و پیداست که نام علمی قرقاول معمولی Ph.Colchicus از نام آن گرفته شده است . مارسیال Martial دانشمند و شاعر یونانی در نوشته*های خود ذکر می*کند که قرقاول برای اولین بار از قاره آسیا به یونان برده و سپس از آن جا به سایر کشورهای دیگر منتقل شده است . مورخ مذکور می نویسد که آرگونوت Argonaute قهرمان افسانه ای یونان در سفرهایی که با کشتی معروف و تاریخی خود Argo به نقاط مختلف جهان کرد، موفق شد قرقاول را به همراه حیوانات شگفت آور دیگری به عنوان هدیه برای مردم یونان بیاورد . امروزه نیز با این که قرقاول به تمام نقاط دنیا برده شده است ولی پرنده مذکور تنها در مناطق مرطوب و معتدل و پوشیده از بوته و درخت و جنگل به زاد و ولد پرداخته و به آسانی پرورش می یابد . بعد از یونانی ها، رومی*ها جزو اولین ملل اروپایی بودند که به مطالعه این پرنده پرداختند. در قرون وسطی قرقاول به کشور فرانسه راه یافت و فرانسویان در آغاز بدان خروس لیموژCoq de limoge می گفتند. در اوایل پرورش قرقاول در فرانسه ومتعاقب آن در انگلستان فقط به خاطر استفاده از گوشت لذیذ پرنده بوده است و به این ترتیب به زیبایی پرنده توجه چندانی مبذول نمی شد. علت این امر نیز بیشتر به خاطر علاقمندی شاهان وسرداران آن زمان به خوردن غذاهای خوشمزه و به اصطلاح عادت آنان به پرخوری و شکم پرستی بوده است. آثار موجود نشان می دهد که در اوایل قرن چهاردهم خوردن گوشت قرقاول در فرانسه و اروپا متداول گردید و این علاقمندی به حدی شدید بود که شاهان ترجیح می دادند، پرنده را پس از طبخ با همان پرهای الوان ودم بلند و پاها، بر سر سفره به معرض تماشای مدعوین قرار دهند . شارل هفتم یکی از طرفداران جدی گوشت قرقاول بود و دستور می داد که در تمام میهمانی*های رسمی فقط از گوشت پرنده مزبور استفاده شود . در هرحال پیشرفت پرورش قرقاول در اروپا مدیون فعالیت*های شاهانی نظیر : هنری چهارم، لویی سیزدهم و مخصوصاً لویی چهاردهم و پانزدهم می باشد. گذشته از مصرف گوشت، علاقمندی بسیاری از امپراتوران و سرداران اروپا به شکار و شرکت در مراسم مزبور موجب می گردید که عده ای از افراد به پرورش چنین پرندگانی مأموریت می یافتند و به این ترتیب در ازدیاد طبیعی پرندگان و حیوانات شکاری کوشش و اهتمام لازم به عمل می آمد. به طور کلی باید در نظر داشت که تا قبل از سال ۱۸۶۱ میلادی حداکثر تلاش مأمورین مذکور و هم چنین پرورش دهندگان بر این بود که از راه طبیعی به ازدیاد قرقاول*ها بپردازند و به این ترتیب هیچ گاه اقدامی به منظور پرورش دستی پرنده مزبور به عمل نمی آمد، ولی از آن به بعد به خاطر این که زاد و ولد و تکثیر قرقاول*ها تحت کنترل قرار گرفت و بشر موفق گردید در پرورش این حیوان دخالتی بیش تر نماید، کم و بیش نگهداری قرقاول در نزد پرورش دهندگان رواج یافت و فعالیت مزبور نیز به کارهای دیگر دامپروری افزوده شد. اولین کشوری که در این راه قدم پیش گذارد انگلستان بود . پرورش دهندگان انگلیسی به خاطر این که به تقاضای خریداران داخلی و خارجی این پرنده جواب مثبت بدهند سعی کردند مراکز نسبتاً بزرگی برای پرورش دستی قرقاول تهیه نمایند و کم و بیش از راه وروش*های علمی و صحیح برای پرورش این پرنده پیروی نمایند . خصوصیات پروازی قرقاول در شرایط طبیعی به ندرت پرواز کرده و تنها جهت جابه هایی از مناطق پر تراکم پوشش درختی و علفی یا برای استراحت پرواز های کوتاهی را انجام می دهند . این پرندگان دارای بال های کوچکی نسبت به اندازه بدنشان هستند و برای پریدن به سرعت آن ها را تکان می دهند . چنین وضعیتی باعث می شود که بتوانند به خوبی پرواز کنند . در یک پرواز کامل ممکن است سرعت آن ها به ۵۵ تا ۷۰ کیلومتر در ساعت برسد . این پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند ، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود . پروازش پر توان و آغاز آن پر سر و صداست . و قادر نیست فاصله طولانی را پرواز کند . گله مولد معمولاً کسانی که برنامه پرورش و آزاد سازی قرقاول را اجرا می کنند و یا تولید کنندگان قرقاول های تاکسیدرمی و فروشندگان جوجه یک روزه ، به یک گله مولد نیاز دارند . درمورد تولید کنندگانی که به منظور تولید گوشت اقدام به پرورش قرقاول می کنند ، نیازی به داشتن گله مولد نیست و اقتصادی تر آن است که با خریداری جوجه یک روزه پرورش قرقاول را آغاز کنند . تخم قرقاول همان طور که قبلا نیز گفته شد ، تعداد تخمی که قرقاول ماده در یک فصل تخمگذاری می گذارد از ۱۳۰-۱۰ تخم متغیر است . تعداد تخم معیار مهمی جهت انتخاب گله مولد است و انتخاب گله ای که حداقل تخم گذاری آن ۶۰ تخم به ازای هر پرنده ماده باشد می تواند قابل قبول باشد . معمولاً پوسته تخم مرغ به رنگ سفید ، آبی ، قهوه ای و سبز زیتونی است که بسته به گونه آنها فرق می کند. زمان تولید مثل : ابتدای بهار
تعداد تخم به ازای هر پرنده در هر فصل : ۴۰
نسبت نگاهداری پرنده ماده به نر : ۱ به ۷
تخم های غیر قابل مصرف : ۱۰-۱۲ ٪
زمان جوجه کشی : اواسط بهار
میزان جوجه در آوری : ۲۵-۲۳ روز
میزان تلفات کل : ۷۰ – ۷۵ ٪
میانگین سن مناسب به منظور فروش : ۲۰-۱۶
وزن زنده : ۵/۲ – ۸/۱کیلو گرم
وزن گوشت فرآوری شده : ۱/۱ – ۸/۱کیلو گرم
میانگین وزن گوشت فرآوری شده : ۵/۱ کیلو گرم سیستم های پرورش سیستم های پرورش قرقاول در دنیا به سه شکل تقسیم می شود : 

1. سیستم انفرادی
   
2. سیستم آزاد
   
3. سیستم متراکم

سیستم های پرورش سنتی در انگلستان و استرالیا بیش تر از نوع انفرادی بوده و در ایالات متحده سیستم پرورش از نوع آزاد می باشد . امروزه تقریبا کلیه واحدهای صنعتی پرورش قرقاول از ترکیبی از سیستم متراکم و آزاد استفاده می کنند . باید توجه کرد که انتخاب هر کدام از این سیستم ها بستگی به تعداد پرنده ها و نیز میزان فضای در اختیار دارد . انواع مختلف دانخوری و آبخوری را نیز می توان بسته به سلیقه استفاده نمود . با توجه به این که در سیستم متراکم تمام عوامل در اختیار ماست ، اعمال مدیریت راحت تر و مطمئن تر خواهد بود . به این معنی که می توان با کنترل دما ، نور ، تهویه ، میزان غذای مصرفی و … نتیجه بسیار بهتری نسبت به سایر سیستم ها گرفت . نیاز های تغذیه ای نیاز های غذایی قرقاول هنوز کاملاً مشخص نشده است . در گذشته جیره هایی که برای بوقلمون ها تنظیم شده بود ، برای این پرنده مورد استفاده قرار می گرفت که نتایج خوبی نیز به همراه خواهد داشت . بنابراین اگر تولیدکنندگان نتوانند جیره های تغذیه ای مخصوص قرقاول ها را تهیه کنند، کرامبل های بوقلمون می تواند استفاده شود . در مورد پرندگانی که جهت آزاد سازی به منظور شکار پرورش داده می شوند ، رشد سریع یا حداکثر وزن بدن ملاک عمل نیست ، ولی این مورد جهت پرندگانی که برای گوشت و یا تخم پرورش داده می شوند . دوره های تغذیه ای قرقاول به چهار دوره آغازین ، رشد ، نگهداری و تخمگذاری تقسیم می شود . جیره آغازین تا سن ۴ هفتگی و سپس جیره رشد تا ۱۲ هفتگی و یا تا زمان ارسال پرنده به بازار (۱۶ هفتگی ) به عنوان پرنده گوشتی ، مورد استفاده قرار می گیرد. جیره نگهداری از سن ۱۲ هفتگی به بعد ، جهت پرندگانی که به منظور آزاد سازی و شکار پرورش داده می شوند ، استفاده می شود. خصوصیات جیره های غذایی قرقاول در دوره های مختلف

دوره		آغازین	رشد	نگهداری
سن ( هفته )		۴- ۰	۱۲- ۴یا ۱۶- ۴	۱۲تا آزاد سازی
پروتئین خام		۲۷	۲۱	۱۵
انرژی قابل متابولیسم ( kcal/kg )		2950	2950	2750
کلسیم ( ۰/۰)		۳۰/۱	۱۰/۱	۸۵/۰
فسفر قابل استفاده ( ۰/۰ )		۶۰/۰	۴۸/۰	۴۲/۰
سدیم ( ۰/۰ )		۱۸/۰	۱۸/۰	۱۸/۰
متیونین ( ۰/۰ )		۶۰/۰	۴۶/۰	۳۵/۰
متیونین + سیستسن ( ۰/۰ )		۱۰/۱	۸۲/۰	۶۴/۰
لیزین ( ۰/۰ )		۵۰/۱	۱۰/۱	۷۸/۰
ترئونین ( ۰/۰ )		۱۰/۱	۸۶/۰	۶۵/۰
تریپتوفان ( ۰/۰)		۲۶/۰	۲۳/۰	۲۰/۰
ویتامین ها در هر کیلو گرم خوراک
ویتامین IU) A)		7000
ویتامینIU) D)		2500
ویتامین IU) K)		40
ویتامین IU) E)		2
تیامین (mg)		1
ریبو فلاوین (mg)		6
پیریدوکسین(mg)		3
اسید پانتو تنیک (mg)		5
اسید فولیک (mg)		1
بیوتین(mg)		100
نیاسین(mg)		40
کولین (mg)		200
ویتامین (۱۲B (mg		10
املاح کم مصرف (در هر کیلو گرم خوراک )
منگنز (mg )	۷۰
آهن (mg)	40
مس(mg)	10
روی (mg)	80
سلنیوم (mg)	0/3
ید (mg)	0/4

مکمل های غذایی
در حالت طبیعی هیچ مکمل غذایی به صورت اضافی لازم نیست . اگر جوجه ها در شرایط خوبی نباشند ، شاید نتوانند غذای کافی بخورند و از این لحاظ دچار کمبود ویتامین ها و املاح می شوند . بنابراین می توان مکمل های ویتامینی و املاح مایع را برای چند روز در آب آشامیدنی آن ها تجویز نمود .
قرقاول ها غذای سبز تازه را دوست دارند . اگر چه در صورت متعادل نمودن خوراک و اضافه کردن پیش مخلوط به جیره غذاهای سبز لازم نمی شوند . با این حال خوشه های نرسیده گندم ، برگ های کاهو ، کلم و بعضی علفهای هرز می توانند به عنوان مواد سبز تازه مورد تغذیه قرار گیرند .

مصرف غذا

یک قرقاول از سن یک روزگی تا سن عرضه به بازار (حدود ۱۶ هفتگی ) حدود ۵ کیلو گرم غذا مصرف می کند . در این سن ، پرندگان نر به طور میانگین وزنی حدود ۲۵/۱ کیلو گرم و ماده ها حدود ۱ کیلو گرم خواهند داشت . ضریب تبدیل غذایی حدود ۵/۴ برای مخلوط هر دو جنس به دست می آید که در مقایسه با سایر پرندگان پرورشی نسبت بالایی است .

سن ( هفته )	مقدار سنگریزه
۴-۰	۲۵۰ گرم به ازای ۱۰۰پرنده برای یک هفته
۱۶-۵	۲۵۰ گرم به ازای ۱۰۰پرنده برای یک هفته

فراهم کردن آب و غذا
هم زمان با ورود جوجه ها در سالن پرورش ، باید آب و غذای تازه برای آن ها فراهم نمود . برای تشویق جوجه ها به غذا می توان خوراک را روی روزنامه و مقوا و یا سینی های کم عمق در اختیار آن ها قرار داد . دانخوری های استاندارد اتوماتیک ماکیان برای پرورش متراکم و نیمه متراکم قرقاول مناسب هستند .
دانخوری ها و آبخوری های رنگی به منظور تشویق پرنده ها ، به دلیل جذب پرنده ها مفید ارزیابی می شود . از ۴ روزگی به بعد می توان از دانخوری های دائمی در کنار سینی ها بهره برد . سینی ها را می توان در سن ۷ روزگی برداشت و دانخوری های دائمی را جایگزین کرد .
ظروف آبخوری مخصوص جوجه ها و یا برخی آبخوری های آویز می توانند برای روزهای ابتدایی در اختیار جوجه ها قرار گیرند . برای پرندگان بزرگ تر آبخوری های آویز مناسبند . به ازای هر جوجه ۵/۱ سانتی متر فضای آبخوری و ۸/۳ سانتی متر فضای دانخوری در نظر گرفته می شود . دو برابر این ارقام جهت مولدین لازم است . در جدول زیر میزان آبخوری و دانخوری مورد نیاز به ازای هر پرنده در سنین مختلف آورده شده است .
دمای آب در ۳ روز اول باید در حدود ۲۰ درجه سانتی گراد باشد . پس از آن دمای آب را کاهش می دهند و آب خنک در اختیار جوجه ها قرار می گیرد . آبخوری ها روزانه تمیز و ضد عفونی شده و آب تازه در اختیار پرنده ها قرار می گیرد. در شش هفته اول به ازای هر ۲۵ پرنده یک آبخوری یک لیتری و پس از هفته ششم به ازای هر ۲۵ پرنده یک آبخوری ۹ لیتر ی نیاز است . هرگز برای تغذیه نباید از ظروف پوسیده ، داراب قارچ و کپک و مشکوک استفاده کرد .
کنترل پرواز
قرقاول ها پرندگانی عصبی هستند و در عین حال قدرت خوبی جهت پرواز دارند . بنابراین باید در سالن و محوطه کاملاً پوشیده نگداری گردند . اگر این پرندگان در تنش قرار گیرند ، فرار می کنند و گرفتن آن ها مشکل است و ممکن است به مناطق دوری پرواز کرده و از دسترس خارج گردند . هم چنین یکی از مواردی که باعث مرگ و میر پرنده می شود پرواز سریع پرنده به طرف توری های اطراف است که جهت پیش گیری ، بهتر است یکی از بال های پرنده بسته و یا پرهای آن کوتاه گردد . پرواز این پرندگان می تواند با چیدن پرها و استفاده از نوار یا تسمه کنترل گردد .
بیماری ها
بیماری های ویروسی

1. نیوکاسل
2. لارنگو تراکئیت عفونی
3. عفونت طحال مرمری
4. عفونت روتا ویروسی
5. آبله
6. آنفلوانزای پرندگان
7. آنسفالیت ویروسیاسبی
8. لکوز لمفوئید

بیماری های باکتریایی

1. سالمونلوز
2. عفونت مایکوپلاسمایی
3. بوتولیسم
4. کریزای عفونی

بیماری انگلی

1. انگل های داخلی
   
2. کوکسیدیوز
   
3. هگزامیتیازیس
   
4. کرم گرد
   
5. سینگاموس
   
6. کاپیلاریا
   
7. هتراکیس
   
8. انگل های خارجی
   
9. شپش
   
10. جرب
    
11. بیماریهای قارچی
    
12. آسپرژیلوز
    
13. بیماری های متفرقه
    
14. کانی بالیسم
    
15. خمیدگی پنجه ها